Ai është, pa diskutim, njeriu me prejardhje më të mirë mbi faqen e dheut. Prejardhja e tij arrin kulmin e fisshmërisë dhe ndershmërisë. Këtë fakt e kanë dëshmuar edhe armiqtë e tij, sikurse bëri Ebu Sufjani, armiku i tij në atë kohë, përpara mbretit romak.[1] Populli më i nderuar, më i fisëm është populli i tij, fisi më i nderuar është fisi i tij dhe familja më e nderuar, më e fisme është familja e tij.
Ai ishte Muhamedi, i biri Abdullahit, ky i biri Abdulmutalibit, ky i biri Hashimit, ky i biri Abdul-Menafit, ky i biri Kusejit, ky i biri Kilabit, ky i biri Murahit, ky i biri Kabit, ky i biri Luejit, ky i biri Galibit, ky i biri Fihrit, ky i biri Malikit, ky i biri Nadrit, ky i biri Kinanas, ky i biri Huzejmas, ky i biri Mudrikas, ky i biri Iljasit, ky i biri Mudarit, ky i biri Nezarit, ky i biri Meadit dhe ky i biri Adnanit. Deri këtu dihet saktësia e prejardhjes profetike, me unanimitet të njohësve të gjenealogjisë, pa pasur luhatje të tyre. Pas Adnanit, ka diskutime. Megjithatë, nuk ka diskutim mes tyre se Adnani ishte prej pasardhësve të Ismailit (a.s.). Ismaili është ai që do të bëhej kurban për Allahun nga i ati, Ibrahimi, sipas thënies së saktë të dijetarëve të sahabëve, tabiinëve dhe atyre që i pasuan me të drejtë.
Për sa i përket mëtimit se kurbani do të ishte Is’haku dhe jo Ismaili, themi se ai është krejt i pabazë. Ai hidhet poshtë me anë të njëzet e ca argumenteve e provave. Kam dëgjuar shejhun e Islamit Ibn Tejmije (Allahu ia pastroftë shpirtin!) të thotë: “Kjo thënie është marrë prej pasuesve të Librit, megjithëse ajo hidhet poshtë me vetë tekstin e librit të tyre ku thuhet: “Allahu e urdhëroi Ibrahimin të bëjë kurban djalin e tij të parë”. Në një vend tjetër thuhet: ‘të vetëm’. Pasuesit e Librit e as muslimanët nuk dyshojnë se djali i tij i parë ishte Ismaili. Ajo që i ngatërron këta mëtues është se në Teuratin e sotëm të tyre gjendet citati: ‘Bëj kurban djalin tënd Is’hakun!’. Porse, në të vërtetë, kjo shtesë është prej deformimeve dhe trillimeve të tyre, sepse ajo bie në kundërshtim me thënien: ‘Bëj kurban djalin tënd të parë e të vetëm!’.”
Në fakt, çifutët kishin smirë ndaj pasardhësve të Ismailit, se si ta kishin ata këtë nder. Ata donin ta kishin për vete, ta bënin vlerë të tyre, të veçantë vetëm për ta, e jo për arabët. Porse Allahu dëshiron t`ia japë mirësinë atij që i takon. E si mund të thuhet se kurban do të bëhej Is’haku, kur dihet se Allahu e përgëzoi nënën e Is’hakut me lindjen e tij dhe me lindjen e birit të tij, Jakubin? Allahu tregon për engjëjt kur i sollën përgëzimin Ibrahimit: “Ata i thanë: “Mos u frikëso! Ne jemi dërguar kundër popullit të Lutit.” Edhe gruaja e tij po qëndronte në këmbë duke qeshur. Ne i dhamë asaj përgëzime për Is’hakun dhe, pas Is’hakut, për Jakubin.” (Hud 70-71). Është e pamundur pra që ajo të përgëzohej me atë djalë e më pas Ibrahimi të urdhërohej ta bënte kurban po atë. S`ka dyshim se Jakubi qe brenda këtij përgëzimi. Përgëzimi përfshinte Is’hakun dhe Jakubin në një shprehje të vetme. Kjo është ajo që kuptohet nga konteksti.
Dikush mund të thotë: Nga ana gjuhësore, – nëse pranojmë atë që thoni ju, – duhet që emri “Jakub” të jetë në rasën gjinore (në arabisht), sikurse është fjala “Is’hak”. Porse, në të vërtetë, emri “Jakubu” është në rasën emërore[2], kësisoj nuk qëndron thënia juaj se, në përgëzim, Jakubi përfshihej bashkë me Is’hakun.
Kësaj dileme i përgjigjemi: Rasa emërore e emrit “Jakubu” nuk tregon që përgëzimi nuk përfshin edhe Jakubin, sepse përgëzimi është dhënë me një tog të përcaktuar, dhe përcaktorët e këtij përgëzimi janë fatket që ky ishte lajmi i parë i gëzueshëm dhe i saktë. Këta përcaktorë i përmban edhe fraza kuranore ku përmendet Jakubi, kështu që edhe ajo është pjesë e përgëzimit. Madje realitetin e përgëzimit e tregon fjalia kallëzore. Përderisa përgëzimi është një sihariq, atëherë fjalia pas tij, sipas analizës gramatikore arabe, nënkupton rasën kallëzore (nasb). Atëherë kuptimi i fjalisë del: “Ne i thamë asaj: Pas Is’hakut do të lindë Jakubi.”
Nëse dikush thotë (në shprehitë arabe): “E përgëzova filanin për mbërritjen e të vëllait dhe se plaçkën ai e ka pas”, kjo kuptohet si përgëzim: edhe për mbërritjen e vëllait, edhe për mbërritjen e plaçkës. Ata që e njohin gramatikën arabe s`kanë asnjë dyshim në këtë që sqarova. Varianti që emri ‘Jakub’ është në rasën dhanore është i dobët, sepse nuk shkon sipas rregullave të arabishtes.
Një argument tjetër që përforcon këtë që sapo thamë, është edhe fakti se pasi Allahu i Madhëruar tregon historinë e Ibrahimit dhe djalit të tij: “Pastaj, kur të dy ia nënshtruan veten plotësisht (Vullnetit të Allahut) dhe ai e shtriu atë me ballin përtokë (për ta bërë kurban), Ne i thirrëm atij: “O Ibrahim! Ti e përmbushe tashmë ëndrrën! Sigurisht, Ne kështu i shpërblejmë punëmirët. Sigurisht që kjo qe një provë e qartë.” Dhe Ne e zëvendësuam atë (Ismailin) me një kurban të madh. Ne i lamë atij (Ibrahimit) kujtim të mirë në brezat e mëvonshëm. Selam mbi Ibrahimin! Ja, kështu Ne i shpërblejmë punëmirët. Vërtet Ibrahimi ishte një nga robërit Tanë besimtarë.” Ai thotë: “Ne i dhamë atij sihariqin për Is’hakun, profet nga të drejtët…” (Safat 113). Pra, ky qe përgëzim prej Allahut të Madhëruar për Ibrahimin, si shenjë vlerësimi dhe shpërblimi për durimin e tij në zbatimin e urdhrit. Është mjaft e qartë se përgëzimi këtu bëhet për fëmijën tjetër (Is’hakun) dhe jo për të parin. Ky ajet e përcakton fare qartë këtë fakt.
Një tjetër mund të thotë: Përgëzimi i dytë është për profetësinë e tij, që do të thotë se: kur babai, Ibrahimi, duroi për çka u urdhërua dhe djali (Is’haku) iu bind urdhrit, Allahu e shpërbleu për këtë duke i dhënë Is’hakut profetësinë.
Përgjigjja për këtë është: Përgëzimi ka ndodhur për të gjitha bashkë: për qenien e tij, për ekzistencën dhe për profetësinë e tij. Për këtë arsye është edhe fjala “profet” në rasën kallëzore (sipas gjuhës arabe). Kështu, nëse përgëzimi është për profetësinë e tij, atëherë ardhja e tij për ekzistencën është më parësore (sipas kuptimit në gjuhën arabe).
Gjithashtu, s`ka dyshim se kurbani do të bëhej në Mekë. Për këtë arsye u caktua që edhe sot e kësaj dite, kurbanet në ditën e Kurban Bajramit të bëhen atje (gjatë haxhit), sikurse ecja midis Safasë dhe Mervasë, si edhe hedhja e guralecëve, janë bërë rite përkujtuese për Ismailin dhe nënën e tij, dhe si forma ibadeti për përmendjen e Allahut. Dihet më së miri se në Mekë ishin Ismaili dhe nëna e tij, e jo Is’haku dhe nëna e tij. Ky është shkaku që vendi dhe koha e therjes së kurbanit u lidhën me Shtëpinë e Shenjtë, në ndërtimin e së cilës morën pjesë Ibrahimi dhe Ismaili. Kurbani në Mekë është një rit plotësues i haxhit në Shtëpinë e Shenjtë, në kohën dhe vendin e caktuar, siç u krye prej Ibrahimit dhe djalit të tij Ismailit. Nëse therja, apo kurbani, do të ndodhte në Sham – sikurse pretendojnë ithtarët e Librit, si dhe ata që ndjekin mendimet e tyre – atëherë, gjatë sezonit të haxhit, kurbanet do të bëheshin në Sham e jo në Mekë.
Po ashtu, Allahu i Madhëruar e ka quajtur atë që do të bëhej kurban “i durueshëm[3]”, sepse s`ka më të durueshëm sesa ai që e dorëzoi veten e tij për kurban, duke iu bindur Zotit të vet. Ndërsa kur e përmend Is’hakun, e quan “i ditur”. Allahu thotë: “A të ka arritur ty ndodhia e miqve të nderuar të Ibrahimit? Kur hynë tek ai dhe i thanë: ‘Selam!’. Ai iu përgjigj: “Selam! Ju jeni njerëz të panjohur për mua!…” (Dharijat 24-25). Më pas vijon: “Ata i thanë: “Mos ki frikë!” Dhe i dhanë lajmin përgëzues për një djalë të mençur, me dije.” (Dharijat 28). S`ka dyshim se ky qe Is’haku, sepse ai lindi prej gruas së tij, e cila qe e përgëzuara me të. Kurse Ismaili lindi prej robëreshës së Ibrahimit.
Po ashtu, ata të dy (Ibrahimi dhe e shoqja) u përgëzuan me këtë fëmijë kur ishin të moshuar dhe pesimistë për të lindur fëmijë, ndërsa Ismaili kishte lindur më herët.
Një fakt tjetër është se, Allahu ka bërë zakon për njerëzit që fëmija i parë, të jetë më i dashur për prindërit sesa të tjerët pas tij. Kur Ibrahimi (a.s.) kërkoi prej Zotit të tij fëmijë e Allahu ia dhuroi, kështu një pjesë e zemrës së tij u lidh me dashurinë për të birin. Por Allahu i Madhëruar e kishte zgjedhur Ibrahimin si mik të Tij të ngushtë (khalil), dhe kjo gradë e lartë dashurie kërkonte patjetër që Ibrahimi të tregonte dashuri të tillë vetëm për të dashurin, duke mos i shoqëruar Atij askënd në këtë dashuri. Në kohën kur djali mori një pjesë të zemrës të prindit të tij, doli në pah “xhelozia” e kësaj miqësie të ngushtë. Atëherë, me qëllim që t’ia hiqte këtë pjesë dashurie të tillë nga zemra, Allahu e urdhëroi Ibrahimin që ta therte birin e tij të dashur. Dhe, në fakt, ai u përgatit dhe tentoi ta bënte kurban djalin e tij, duke vërtetuar se dashuria që kishte për Allahun ishte më e madhe se dashuria për fëmijën e tij e, në këtë mënyrë, miqësia e ngushtë (khuleh) me Allahun u bë e pastër nga çdo lloj lidhjeje tjetër të kësaj natyre. Në atë moment, s`kishte më dobi prej therjes, sepse dobia e vërtetë ishte shpalosja e vendosmërisë dhe e gatishmërisë së Ibrahimit për kryerjen e saj, dhe kjo gjë u arrit dhe u realizua. Për këtë arsye, urdhri u anulua, kurbani u zëvendësua, i dashuri (khalili Ibrahim) e përmbushi ëndrrën dhe ajo që dëshironte Zoti u arrit.
Është tepër e qartë pse ky lloj provimi iu bë atij me fëmijën e parë që lindi. As që mendohet të ndodhte me fëmijën tjetër e jo me të parin. Madje kur lindi fëmija tjetër, dashuria e Ibrahimit për të nuk ishte e atillë që të mund të rivalizonte dashurinë e lartë për Zotin, çka do të përbënte arsye për të dhënë urdhrin për therje. Kjo është shumë e qartë.
Gjithashtu, Sarës, gruas së Ibrahimit, iu ndez xhelozia për Haxherën dhe djalin e saj. Shkaku i kësaj ndjenjeje ishte se Haxhera ishte robëreshë dhe, kur lindi Ismaili, Ibrahimi filloi ta donte shumë atë. Atëherë Allahu e urdhëroi Ibrahimin të largonte robëreshën e tij Haxhera dhe djalin e saj prej Sarës. Ai e urdhëroi që ta çonte në Mekë, me qëllim që në atë mënyrë të zbutej xhelozia e Sarës. Ky urdhër vinte prej mëshirës dhe butësisë së Allahut. Pas kësaj, si mund të logjikohet që Allahu ta ketë urdhëruar Ibrahimin të bënte kurban djalin e Sarës, duke lënë gjallë djalin e robëreshës së tij? Si mund të mendohet kjo, kur ne shohim mëshirën e Allahut për Sarën, duke i larguar asaj dëmin, duke e qetësuar e duke ia rehabilituar gjendjen shpirtërore?
Përkundrazi, urdhri për therjen e djalit të robëreshës ishte rrjedhim i urtësisë absosute hyjnore, sepse në këtë mënyrë do të zbutej zemra e zonjës kundrejt robëreshës dhe djalit të saj, ashpërsia e xhelozisë do të shndërrohej në mëshirë dhe ajo do ta kuptonte bereqetin e kësaj robëreshe dhe të djalit të saj, si dhe faktin se Allahu nuk mund të linte të humbasë një shtëpi pjesëtarë të së cilës ishte ajo dhe fëmija i saj. Nëpërmjet kësaj ngjarje, gjithashtu, Allahu do t’u tregonte robërve të Tij se si e ndihmon robin dhe ia rregullon gjendjen pas mundimit apo sprovës; do t’u tregonte butësinë e Tij duke i shpëtuar nga vështirësia; do t’u tregonte se rezultati i durimit të Haxherës dhe djalit të saj, – edhe pse larg, të vetmuar, në një vend të huaj, – do të ishte ai që u duk më pas, duke i bërë ato vende ku shkelën ata në vende ku njerëzit besimtarë kryejnë ritet e Haxhit e të Umres dhe ku do të adhurohet Allahu deri në Ditën e Gjykimit. Kjo është rruga e Allahut për atë që dëshiron ta ngrejë mes krijesave të Tij: Ai i jep mirësi pas shpypjes, përuljes, nënshtrimit dhe dobësisë. “Ne deshëm t`u jepnim mirësi atyre që qenë të shtypur, të dobët në tokë, t`i bënim prijës e trashëgimtarë.” (Kasas 5). Kjo është mirësia e Allahut, që ia jep kujt të dojë. Allahu është Ai që dhuron shumë mirësi.
Tani le t`i kthehemi qëllimit tonë: historisë së Profetit , udhëzimit dhe moralit të tij. S`ka diskutim se ai lindi në brendësi të Mekës, dhe pikërisht në vitin e Ngjarjes së Elefantit. Ngjarja e Elefantit ishte një parapërgatitje që e bëri Allahu për ardhjen e Profetit të Tij dhe për shtëpinë e Tij.
Të zotët e elefantëve ishin ithtarë të Librit (të krishterë), e feja e tyre ishte më e mirë se feja e banorëve të Mekës në atë kohë, sepse banorët e Mekës ishin ende adhurues të idhujve, paganë. Megjithatë, Allahu u dha atyre një ndihmë kundër ithtarëve të Librit, e cila nuk ishte aspak prej njerëzve. Këtë e bëri si paralajmërim për Profetin e Tij, i cili do të shfaqej në Mekë, e po ashtu si nderim për Shtëpinë e Shenjtë.
Ka diskutime për sa i përket kohës së vdekjes së babait të Profetit , Abdullahit. A ka vdekur kur Profeti ishte në bark të nënës së vet, apo vdiq pas lindjes së tij? Më i saktë është mendimi i parë. Për sa i përket thënies së dytë, thonë që vdiq shtatë muaj pas lindjes së tij. S`ka dyshim se nëna e tij vdiq në vendin e quajtur “El Ebua”, mes Mekës dhe Medinës, kur ishte duke u kthyer nga Medina, ku kishte qenë për t`i bërë vizitë dajallarëve të tij. Në atë kohë Profeti nuk i kishte mbushur ende shtatë vjeç.
Pas vdekjes së të ëmës, atë e mori në kujdestari gjyshi i tij Abdul-Mutalib. Ai vdiq kur i Dërguari i Allahut ishte rreth tetë vjeç. Thuhet gjithashtu që ishte gjashtë vjeç, thuhet edhe dhjetë. Më pas e mori në kujdestari xhaxhai i tij Ebu Talib. Kur mbushi dymbëdhjetë vjeç, xhaxhai i tij e mori në Sham (Siria e sotme). Thuhet gjithashtu se ishte nëntë vjeç. Në këtë udhëtim e pa një murg me emrin Behira. Ai e këshilloi xhaxhain e tij që të mos shkonte me nipin në Sham, nga frika se mos i bënin gjë çifutët. Atëherë ungji e ktheu për në Mekë me disa djelmosha që kishte me vete.
Në librin e imam Tirmidhiut si dhe diku tjetër, thuhet se ai e dërgoi me Bilalin. Ky është një gabim i qartë, sepse Bilali në atë kohë ndoshta s`ka ekzistuar fare. Edhe nëse ka ekzistuar, ai nuk rrinte me xhaxhain e Profetit e as me Ebu Bekrin. Këtë dëshmi e ka sjellë edhe imam Bezzari në ‘Musned’-in e tij, porse nuk thotë se Ebu Talibi e dërgoi me Bilalin, por me një burrë.
Kur mbushi njëzet e pesë vjeç, shkoi të bënte tregti në Sham. Arriti deri në vendin e quajtur Busra,[4] e më pas u kthye. Pas kthimit, u martua me Hadixhen, të bijën e Huvejlidit. Thuhet se u martua kur ishte tridhjetë vjeç, thuhet edhe në moshën njëzet e një vjeç. Mosha e Hadixhes ishte dyzet vjeç. Ajo ishte gruaja e parë me të cilën ai u martua. Ajo gjithashtu ishte e para që vdiq prej grave të tij. Sa ishte ajo gjallë, nuk u martua me ndonjë grua tjetër. Njëherë, Xhibrili e urdhëroi Pejgamberin (s.a.u.s.) t`i përcillte asaj një selam prej Zotit të saj.[5]
Më pas Allahu ia bëri të dashur veçimin dhe adhurimin për Të. Ai veçohej në shpellën Hira. Atje adhuronte Allahun për net me radhë.[6] I urrente idhujt dhe fenë e popullit të tij, aq sa s`kishte gjë tjetër që i neveritej më tepër sesa ato.
Kur i plotësoi dyzet vjeç, i ndriçoi drita e profetësisë. Allahu i Madhëruar e nderoi me mesazhin e Tij, e dërgoi për mbarë krijesat e Tij, e veçoi me bujarinë e Tij, e bëri përcjellësin besnik mes Tij dhe robërve të Tij.
S`ka diskutim se dërgimi i tij dhe zbritja e shpalljes tek ai filloi kur qe ditë e hënë, por ka mendime të ndryshme për sa i përket muajit. Thuhet se ishte data tetë e muajit rebiul-evel, viti dyzet e një, që nga Ngjarja e Elefantit. Kështu mendon shumica e dijetarëve. Thuhet gjithashtu se qe muaji i ramazanit, duke u bazuar në ajetin: “…muaji i ramazanit, në të cilin u zbrit Kurani…” (Bekare 185). Këta thonë që, me ta nderuar me profetësinë, Allahu i Lartësuar i zbriti Kuranin. Këtë mendim ka një pjesë e mirë e dijetarëve, prej tyre Jahja Sarsari,[7] që thotë në poezinë e tij:
Moshën dyzet vjeç plotësoi,
Dielli i profetësisë në ramazan i ndriçoi.
Ata të mendimit të parë thonë që Kurani zbriti i gjithi natën e Kadrit, në ramazan, në Bejtul-Izzeh (në qiellin e dynjasë). Më pas zbriti pjesë-pjesë në tokë, sipas ndodhive, gjatë njëzet e tre viteve.[8]
Disa të tjerë prej tyre thonë që qëllimi i ajetit kuranor është të tregojë se Kurani ka zbritur për madhështinë e ramazanit dhe për obligimin e agjërimit të tij. Sipas një mendimi tjetër, Shpallja nisi në muajin rexheb.
Allahu ia solli Shpalljen Pejgamberit në shumë forma:
E para: Ëndrrat e sakta. Ato ishin edhe fillimet e Shpalljes. Sa herë që shikonte ëndërr, i dilte si agimi i mëngjesit.[9] .
E dyta: Shpallja që ia sillte engjëlli në zemrën e tij, pa e parë vetë engjëllin, sikurse ka thënë Profeti: “Me të vërtetë, Shpirti i Shenjtë (Xhibrili) më shpalli në zemër se s`ka për të vdekur askush derisa ta plotësojë riskun që i është caktuar. Kini frikë Allahun dhe tregoni maturi në kërkimin e riskut. Mos t`u nxisë vonimi i riskut që ta kërkoni me kundërshtim të Allahut, sepse ajo që është tek Allahu arrihet veçse me bindje ndaj Tij (d.m.th: përmes rrugëve të ligjshme).”[10]
E treta: Meleku i Shpalljes i vinte në formën e një burri, i fliste dhe ai e kuptonte. Në këtë mënyrë, ndonjëherë e shikonin edhe sahabët.[11]
E katërta: Në formën e tingujve të ziles. Pra, zërin e melekut, kur i sillte shpalljen, e dëgjonte si tingujt e ziles. Kjo ishte forma më e rëndë për Pejgamberin (s.a.u.s.). Meleku e zaptonte deri në atë masë sa që i rridhte balli djersë, qofshin edhe ditë tepër të ftohta.[12] Ndonjëherë deveja në të cilën kishte hipur, ulej në tokë e s`ngrihej dot.[13] Njëherë, kur Shpallja i erdhi në këtë mënyrë, ai e kishte mbështetur këmbën e tij mbi këmbën e Zejd Ibn Thabitit. Zejdit iu rëndua këmba, derisa për pak sa s’iu shtyp.[14]
E pesta: Duke e parë Melekun në formën e tij të vërtetë, i cili, në këtë gjendje, i shpallte atë që dëshironte Allahu. Kjo ka ndodhur dy herë, sikurse thuhet në ajetet 7-13 të sures Nexhm.[15]
E gjashta: Shpallja sipër qiejve, që ndodhi natën e Miraxhit, kur Allahu ndër të tjera i shpalli edhe obligimin e faljes së pesë namazeve.
E shtata: Duke i folur Allahu drejtpërdrejt, pa ndërmjetësimin e engjëllit, sikurse ndodhi me Musain, të birin e Imranit. Kjo lloj mënyre është e vërtetuar në mënyrë të padiskutueshme për Musain me argument të qartë nga Kurani. Kurse për Profetin tonë, atë e vërteton hadithi i Israsë.
Disa kanë shtuar edhe një mënyrë të tetë: Duke i folur Allahu drejtpërdrejt, pa perde. Këtë e thonë ata që mendojnë se Profeti e ka parë Zotin e Madhëruar. Kjo është një çështje e diskutueshme mes dijetarëve të hershëm dhe të mëvonshëm, edhe pse shumica e sahabëve, për të mos thënë të gjithë, janë me mendimin e Aishes.[16] Othman Ibn Seid el Darimi vërteton unaminitetin e sahabëve për këtë çështje.
[1] Kjo dëshmi tregohet në një hadith të gjatë që ndodhet tek Buhariu, me nr. 1/32.
[2] Në leximin e emrit Jakub, në ajetin e mësipërm, ka dy variante, njëri prej tyre është në rasën emërore: Jakubu, kurse tjetri është në rasën kallëzore: Jakube.
[3] Në suren Es Saffat 101, para ajeteve të përmendura më sipër, për Ismailin, thotë: “Kështu, Ne i dhamë lajmin e gëzuar për një djalë të durueshëm!”.
[4] Busra ndodhet 124 km në juglindje të Damaskut.
[5] Buhariu në “‘Sahih’” 7/105, prej Ebu Hurejrës, i cili tregon: “Xhibrili shkoi te Profeti (s.a.u.s.) dhe i tha: “O i Dërguari i Allahut! Po vjen Hadixhja. Ajo ka në dorë një enë me ushqim ose pije. Kur të vijë, jepi selam prej Zotit të saj dhe prej meje. Përgëzoje me një shtëpi prej margaritari (të zgavërt e të gjerë si një kullë e lartë) në Xhenet, ku nuk do të ketë zhurmë e lodhje.”
[6] Ky është fragment prej një hadithi të gjatë, që gjendet te Buhariu, me numër 1/21, si dhe tek Muslimi, me nr.160, prej Aishes (r.a.), e cila thotë: “Gjëja e parë me të cilën i filloi Shpallja Profetit ishte ëndrra e mirë. Çdo ëndërr që shihte i dilte si agimi. Më pas iu bë e pëlqyer vetmia. Vetmohej në shpellën Hira, ku e adhuronte Allahun për disa net me radhë…”.
[7] Ky qe një dijetar i Bagdadit në fushën e gramatikës arabe. Ai u vra nga tatarët ditën e pushtimit të Bagdadit, në vitin 656h.
[8] Ibn Xheriri, 2/144, dhe Hakimi në “Mustedrak” 2/530, prej Ibn Abasit, i cili, në komentimin e ajetit kuranor: “Ne e kemi zbritur natën e Kadrit…” thotë: “Kurani u zbrit natën e Kadrit i gjithi, në qiellin e dynjasë. Atje ishte lart, mbi yjet. Allahu më pas ia zbriste Profetit të tij pjesë pas pjese, pak nga pak. Allahu thotë: “Jobesimtarët thonë: “Përse Kurani nuk është shpallur i tëri përnjëherë?!”. Ne ta kemi shpallur kështu (pjesë-pjesë) për të forcuar zemrën tënde dhe ta kemi zbuluar qartazi varg pas vargu.” [El Furkan: 32] Hadithi është me sened të saktë. Hakimi dhe Dhehebiu e kanë vlerësuar si të saktë.
[9] “…si agimi i mëngjesit” – Domethënë ëndrra i dilte e saktë, ashtu siç e shikonte.
[10] Hadith i saktë, duke u përforcuar nga transmetime të tjera, si tek Hakimi 2/4, Ibn Maxha 2144, Ibn Hibani 1084, Ebu Nuajmi 3/156 dhe Bezzari 4/71.
[11] Ky është hadith i Omerit, në “‘Sahih’” të Muslimit. Ndër të tjera, thuhet Profeti e pyeti: “O Omer, a di se kush ishte pyetësi?” I thashë (tregon Omeri): “Allahu dhe i Dërguari i Tij e di.” Ai tha: “Ai është Xhibrili, i cili erdhi t`ju mësojë fenë tuaj.” Ndërsa te Nesaiu, me sened të saktë prej Ibn Omerit, thuhet se Xhibrili i vinte Profetit në pamjen e Dihjeh el Kelbit.
[12] Ahmedi 6/185, Maliku 1/202, Buhariu 1/20, Muslimi 2333, Nesaiu 2/146, Tirmidhiu 3638, prej Aishes (r.a.), e cila rrëfen: “Harith Ibn Hishami e pyeti të Dërguarin e Allahut: “O i Dërguari i Allahut, si të vjen Shpallja?” Ai tha: “Ndonjëherë më vjen si tingëllimat e zileve; kjo është më e vështira për mua. Kur largohet meleku prej trupit tim, unë e kam mbajtur mend dhe kuptuar gjithçka që ka thënë. Ndonjëherë merr pamjen e një burri, më flet dhe unë e mbaj mend gjithçka që thotë.”.” Aisheja thotë: “E kam parë ndërsa i zbriste Shpallja në ditë të ftohtë; aq e mundimshme ishte për të, sa që kur ndahej meleku prej tij, balli i rridhte djersë.”
[13] Ahmedi sjell rrëfimin e Aishes (r.a.) se Profeti, kur i vinte Shpallja mbi deve, ajo ulej, vendoste qafën në tokë dhe nuk mund të lëvizte. Kjo dëshmi është vlerësuar e saktë edhe nga Hakimi. Ahmedi e sjell edhe prej Esma Bintu Jezidit dhe prej Abdullah Ibn Amrit.
[14] Buhariu e sjell prej Zejd Ibn Thabitit, rrëfimin kur Pejgamberi i diktoi të shkruante ajetin Kur`anor: “Nuk barazohen ata që qëndrojnë (në shtëpi) dhe ata që luftojnë në rrugë të Allahut prej besimtarëve.” Zejdi rrëfen: “Ibn Ummi Mektumi (i verbër) mbërriti tek i Dërguari i Allahut, ndërkohë që po ma diktonte, dhe tha: “O i Dërguari i Allahut, pasha Allahun, nëse do të kisha mundësi, do të kisha luftuar me ty.” Atëherë Profetit (s.a.u.s.) nisi t’i vinte Shpallja, ndërkohë që këmba e tij ishte mbi këmbën time. Aq shumë mu rëndua këmba, sa që pata frikë se do të më dërrmohej, por pastaj mbaroi zbritja e shpalljes dhe u lirua nga ajo gjendje. Allahu zbriti: “…përveç të pamundurve.”.”
[15] Muslim në “‘Sahih’”, me nr.177, prej Aishes, se Profeti (s.a.u.s.). ka thënë: “E kam parë Xhibrilin në pamjen në të cilën është krijuar veçse dy herë. E kam parë duke zbritur nga qiellin, me madhësinë e tij kishte bllokuar distancën mes qiellit dhe tokës.” Imam Ahmedi ka qartësuar me rrëfimin e Ibn Mesudit se hera e parë ishte kur Profeti i kërkoi ta shikonte atë siç ishte krijuar, kurse e dyta ishte gjatë Miraxhit. Imam Tirmidhiu, me nr. 3274, sjell rrëfimin e Aishes se: “Muhamedi e ka parë Xhibrilin në formën e tij origjinale veçse dy herë: tek Sidretu Munteha (pemë lart në qiell) dhe në Exhjad (një vend në pjesën e poshtme të Mekës).
[16] Mendimi i Aishes ishte që Profeti (s.a.u.s) nuk e ka parë Allahun.
IBN KAJJIM EL XHEUZIJJE
Zadul Mead