Udhëzimi rreth mjekimit të murtajës dhe masave mbrojtëse kundër saj
Në dy Sahih-ët është rrëfimi prej Amir ibn Sad ibn Ebu Uekkasit, që përcjell prej të atit, i cili e ka pyetur Osama ibn Zejdin: “Çfarë ke dëgjuar prej Profetit (s.a.u.s.) rreth murtajës?” Ai u përgjigj se Pejgamberi (s.a.u.s.) ka thënë që: “Murtaja është një ndëshkim me të cilin Allahu goditi një grup prej Benu Israilëve dhe prej atyre që ishin para jush. Nëse dëgjoni se diku ka rënë kjo sëmundje, mos shkoni në atë vend! Nëse godet në një vend dhe ju ndodheni aty, mos u largoni që andej për t‟i shpëtuar!”1
Në dy Sahih-ët është gjithashtu rrëfimi prej Hafsa bintu Sirinit, se Enes ibn Maliku tregon që Pejgamberi (s.a.u.s.) ka thënë: “Murtaja është martirizim për çdo musliman.”2
Murtaja është një sëmundje infektive vdekjeprurëse, shumë vrasëse, që shkakton zjarrmi dhe dhembje shumë të forta. Ajo shkakton lunga, të cilat në shumicën e rasteve paraqiten me ngjyrë të zezë, jeshile ose kafe. Ato shumë shpejt çahen dhe krijojnë plagë të dhembshme. Këto xhunga të pezmatuara shfaqen shpesh nën sqetull, pas veshit dhe në vendet me mish të butë. Në një transmetim nga Aishja thuhet se ajo e ka pyetur Profetin (s.a.u.s.) për murtajën dhe ai është përgjigjur: “Ajo është një lungë e enjtur, si gunga e devesë, që del pas veshit dhe nën sqetull.”3
Mjekët thon që, nëse këto lunga shfaqen në zona me mish të butë, në zona të fshehura pas veshit e të tjera si këto, dhe vijnë si pasojë e papastërtive, ato quhen „murtaja‟. Ato shkaktohen nga gjaku i prishur, i cili prish dhe qelbëzon vendin ku ai ndodhet dhe rreth e rrotull tij. Ndodh që shpesh ato të çahen, të qelbëzohen dhe të krijojnë gjakrrjedhje. Kjo ndikon në prishjen e funksionit të zemrës dhe e dëmton atë, duke sjellë madje edhe vrasjen e saj. Këto ndodhin pikërisht në pjesë të trupit që kanë mish të butë dhe që janë të dobëta.
Llojet më të rënda të lungave janë ato që shfaqen nën sqetull ose pas veshit, sepse ato janë pranë organeve më të rëndësishme (truri, zemra). Rastet më të lehta janë ato me lunga të pezmatuara, ngjyra e të cilave është e kuqe, pastaj pak më të rënda janë ato me lunga në ngjyrë të verdhë, dhe më pas janë rastet më të vështira, kur ngjyra e lungave është e zezë dhe prej të cilave rrallë shpëton kush. Ngaqë shpërthen murtaja, zakonisht në zona të ndotura, kështu ndonjëherë quhet çdo lloj epidemie, siç e kemi thënë më lart apo siç ka pohuar El Halili. Fjala „epidemi‟ është më e përgjithshme se fjala „murtajë‟, që do të thotë se çdo murtajë është epidemike, por jo çdo epidemi është murtajë.
Ndikimin e shpirtrave në natyrën njerëzore, në sëmundjet e saj, madje edhe në shkaktimin e vdekjes dhe shkatërrimit, e mohon veçse ai që ka padituri të thellë rreth çështjes së shpirtrave dhe ndikimit të tyre në natyrën dhe funksionimin e trupit. Allahu i Lartësuar mund t‟u lejojë këtyre shpirtrave që të ndikojnë në trupat e njerëzve gjatë epidemive dhe sëmundjeve infektive që përhapen nëpërmjet ajrit, ashtu sikurse ato ndikojnë në trupin e njeriut së bashku me disa materiale,1 të cilat i shkaktojnë shpirtit të njeriut një gjendje të keqe. Ndikimi i këtyre shpirtrave është më i madh dhe i mundshëm gjatë çasteve të zemërimit, kur gjaku vlon, apo gjatë çasteve të epshit të fuqishëm (në orgazëm), kur sperma është gati në të dalë. E pra, te njerëzit që kalojnë apo ndodhen në të tilla gjendje, shpirtrat e këqij kanë më shumë mundësi veprimi e ndikimi sesa te të tjerët.
Megjithatë, ekzistojnë edhe faktorë të tjerë, të cilët e pengojnë veprimin e këtyre forcave të këqija. Nëse forcat mbrojtëse janë më të fuqishme, ato nuk ia arrijnë dot qëllimit për të dëmtuar njeriun. Ndër forcat mbrojtëse më të fuqishme mund të përmendim: dhikrin (përkujtimin e Allahut), duatë, përgjërimin, përuljen, sadakanë, leximin e Kuranit e të tjera punë të mira si këto. Gjatë kryerjes së këtyre veprave të mira afrohen dhe zbresin shpirtrat e mirë (melekët), të cilët i mposhtin dhe dëbojnë shpirtrat e këqij (xhindët), duke larguar në këtë mënyrë të ligën dhe ndikimin e tyre negativ. Ne dhe shumë të tjerë kemi provuar dhe kaluar përvoja të shumta që tregojnë ndikimin e mirë të pranisë së këtyre shpirtrave të mirë. Prania e tyre gjithmonë ka sjellë një fuqizim të së mirës dhe largim të së keqes.
Veprat e mira duhet të kryhen sa më shpejt, menjëherë sapo njeriu sheh ndikimin dhe shenjat e këqija në veten e tij, në mënyrë që sëmundja të mos zërë rrënjë të thella dhe ta dëmtojë atë. Pra, nëse njeriu arrin ta kapë në kohë sëmundjen, duke shfrytëzuar në maksimum ato mënyra që përmendëm më sipër, shërimi është i sigurt, me lejen e Allahut, dhe rrallëherë mund të mos arrihet. Ai të cilit Allahu i Lartësuar i jep sukses dhe dëshiron që ta ndihmojë, i jep mundësinë dhe e nxit që, në çastin kur sheh simptomat dhe ndikimin e keq në trupin dhe shpirtin e tij, të nxitojë që të kryejë dhe të përdorë ato mënyra shërimi që përshkruam, të cilat e largojnë të ligën që e kërcënon. Pa dyshim, këto janë ilaçet dhe mënyrat më të dobishme të mjekimit që robi mund të përdorë. Megjithatë, nëse Allahu i Lartësuar dhe Krenar dëshiron që të plotësojë përcaktimin dhe gjykimin e Tij të urtë mbi krijesat, bën që robi të jetë i pavëmendshëm dhe të mos përpiqet me të tilla mjete shërimi. Kjo ndodh kur Allahu i Lartësuar dëshiron që të plotësohet një çështje që Ai e ka përcaktuar të ndodhë. Por, në mënyrë më të shtjelluar, për këtë çështje do të flasim gjatë temës së rukjeve, lutjeve profetike të shërimit, dhikrit, duave të ndryshme dhe veprave të mira, nëpërmjet të cilave Pejgamberi (s.a.u.s.) na ka mësuar të kurohemi. Pikërisht atëherë do të kuptojmë më qartë se sa lart qëndron mjekësia profetike kundrejt çdo mjekësie tjetër. Një gjë të tillë e kanë pranuar shumë mjekë të njohur dhe të mëdhenj. Në atë kapitull do të shpjegojmë gjithashtu se natyra njerëzore është gjëja më e prekshme dhe më e ndikueshme nga forcat shpirtërore dhe ndikimet e tyre. Do të shpjegojmë gjithashtu se lutjet mbrojtëse dhe kuruese, rukjet dhe duatë e përcjella nga Pejgamberi (s.a.u.s.) qëndrojnë mbi çdo lloj ilaçi tjetër. Madje ato janë aq të fuqishme dhe dobiprurëse, saqë mund të neutralizojnë edhe ndikimin vdekjeprurës të helmit.
Ne duhet të theksojmë se ajri i pashëndetshëm është njëri nga faktorët kryesorë të epidemisë. Ajri bëhet i pashëndetshëm kur ndotet me substanca ose materiale të pista, në çfarëdo periudhë të vitit, ndonëse përhapet më tepër nga fundi i verës dhe në vjeshtë. Kjo ndodh në këtë periudhë të vitit, sepse sasia e vrerit, e shtuar gjatë verës, nuk arrin të piqet gjatë fundit të stinës. Në vjeshtë, ajri është zakonisht i ftohtë, dhe kështu sekrecionet e papjekura, të grumbulluara gjatë verës, nxehen dhe pastaj fillojnë të prishen e të kalbëzohen, duke shkaktuar pezmatime. Pikërisht në këtë gjendje, trupi është i kapshëm ndaj sëmundjeve. Ai është joaktiv dhe plot me substanca dëmtuese, dy faktorë të cilët vështirë se mund ta shpëtojnë atë nga sëmundjet.
Stina më e shëndetshme është ajo e pranverës, sidomos për shkak të ajrit. Hipokrati ka thënë: “Stina që bart sëmundjet më të rënda dhe më vrastare është vjeshta. Ndërsa stina me më pak sëmundje dhe vdekje është stina e pranverës.” Për këtë arsye, farmacistët dhe ata që merren me shërbimet funerale, zakonisht marrin borxhe gjatë pranverës dhe verës, ndryshe nga ç‟bëjnë në vjeshtë. Për ta, stina e vjeshtës është „pranvera e vërtetë‟, stina më e dashur për ta, të cilën ata mezi e presin!
Në një hadith të transmetuar thuhet: “Nëse shfaqet Nexhm-i (arab. ylli), largohen lëngimet prej çdo vendi.”1 Fjala nexhm në këtë hadith është shpjeguar si yll, por edhe si sythat që çelin në fillim të pranverës.
Në fakt, në stinën e pranverës, kur çelin pemët, sëmundjet largohen. Ndërsa me kuptimin “yll” (Ylli Polar, në këtë rast), është shpjeguar sepse sëmundjet shtohen kur ai shfaqet dhe pastaj perëndon pak para agimit.
Në librin e tij, Sekreti i ekzistencës, El Temimi thotë: “Kohët më të vështira dhe më të dëmshme të vitit për trupin janë dy: koha kur Ylli Polar (Thurejja) perëndon pikërisht në kohën e agut; dhe e dyta: koha kur ai lind në lindje të horizontit, para lindjes së diellit, pikërisht në një nga pozicionet e hënës. Kjo është koha e mbarimit të stinës së pranverës. Dëmet që vijnë gjatë lindjes së këtij ylli janë më të pakta sesa dëmet që ndodhin gjatë perëndimit të tij.”
Ebu Muhamed ibn Kutejbe ka thënë: “Sa herë që Plejada lind dhe perëndon, ndodhin lëngime (nga sëmundjet) ndër njerëz dhe deve. Megjithatë, perëndimi i tij shoqërohet me më shumë sëmundje sesa lindja e tij.”
Për kuptimin e hadithit kemi edhe një shpjegim tjetër, që ndoshta është më i sakti dhe më i pranueshmi. Pra, fjala “Plejada” tregon yllin, ndërsa fjala “sëmundje” nënkupton dëmin që godet frytet dhe prodhimet e tokës në stinën e dimrit dhe para ardhjes së pranverës. Në çastin që lind Plejada (domethënë në pranverë), ato janë më të sigurta nga faktorët klimaterikë. Për këtë arsye, Pejgamberi (s.a.u.s.) e ka ndaluar tregtimin e fryteve para pjekjes së tyre.
Megjithatë, le t‟i kthehemi udhëzimit të Profetit (s.a.u.s.) për masat që ndërmerren kur bie murtaja.
*** Pejgamberi (s.a.u.s.) e ka ndaluar umetin e tij që të hyjnë në një vend ku ka plasur murtaja, por i ka ndaluar gjithashtu të dalin nga një vend pasi atje ka rënë murtaja. Me këto këshilla të vyera, ai na ka treguar masat më të mira që mund të merren për t‟u ruajtur nga kjo sëmundje e rëndë dhe për ta kufizuar atë.
Pa dyshim, hyrja në vendin e epidemisë konsiderohet si futja e vetes në bela, pikërisht kur mund të shpëtosh prej saj. Ajo konsiderohet gjithashtu si dëmtim i vetvetes dhe si shpërdorim i mirësisë së shëndetit. Këto akte bien në kundërshtim me sheriatin dhe logjikën e drejtë.
Moshyrja në këto zona është masë parandaluese e domosdoshme, për të cilën allahu ka porositur në kuran: “shpenzoni për hir të allahut dhe mos e çoni veten drejt shkatërrimit. Bëni mirë se, me të vërtetë, Allahu i do bamirësit!” [Bekare, 195] “O ju që keni besuar, mos e hani mallin e njëri-tjetrit në mënyrë të palejuar, përpos tregtisë në të cilën keni pajtueshmëri mes njëri-tjetrit, dhe mos e vrisni veten tuaj. Vërtet, Allahu është i mëshirshëm me ju.” [Nisa, 29] Veprimi i kundërt është i pajustifikueshëm dhe i patolerueshëm.
Ndërsa nga ndalesa për të ikur prej vendit të epidemisë, pasi ajo është përhapur, dalin dy mësime: 1. Edukimi i njeriut me besimin dhe sigurinë e plotë në Allahun, në mbështetjen e plotë tek Ai, në durimin e bukur me përcaktimin e Zotit dhe kënaqësinë me të.
2. Është ajo që kanë thënë specialistët e mjekësisë: Për këdo që kërkon të ruhet nga kjo epidemi është detyrë që të largojë nga trupi i tij lagështinë e trupit, të pakësojë ushqimin dhe të kufizohet vetëm në përdorimin e një diete të thatë. Këto masa parandaluese nuk duhet të shoqërohen me asnjë ushtrim fizik apo larje me ujë të nxehtë, sepse ato ndihmojnë në zhvillimin e ndonjë mbeturine të infektuar, që ndonjëherë mbetet në trup dhe mund të përzihet me lëngjet e stomakut dhe, në këtë mënyrë, mund të shkaktojë ndërlikime të mundshme, ndërkohë që murtaja është dominuese dhe e përhapur. Gjatë kohës kur përhapet murtaja, është detyrë të bëhet pushim, të kontrollohen emocionet, të kufizohet lëvizja, në mënyrë që të ruhet fuqia dhe sistemet natyrore të imunitetit të punojnë qetësisht. Shqetësimi shpirtëror dhe paniku që vjen nga largimi prej vendit ku ka rënë murtaja, shpeshherë janë më shqetësues, prandaj kërkojnë një trajtim dhe vëmendje të veçantë. Këto lloj ndjenjash të fuqishme duhen kontrolluar dhe qetësuar, sepse çdo lëvizje në rrethana të tilla sjell pasoja të dëmshme për trupin. Duke qenë se dalja nga vendi i epidemisë kërkon lëvizje të shumta, të cilat janë të dëmshme, ndalesa e Profetit (s.a.u.s.) është shumë e rëndësishme dhe e drejtë. Ky është mendimi i mjekëve më të mirë të kohëve të fundit.
Kështu, ky hadith ka sqaruar më së miri jo vetëm ilaçin për këtë sëmundje, por edhe një mësim të përgjithshëm për shërimin e shpirtit dhe të trupit, për ruajtjen dhe rregullimin e tyre.
Dikush mund të thotë: Pejgamberi (s.a.u.s.) tha: “Nëse dëgjoni se diku ka rënë murtaja, mos hyni në të! Nëse ajo ka rënë diku dhe ju ndodheni në atë vend, mos dilni prej andej për t‟i shpëtuar!” Pra, ai na ka ndaluar që të dalim nga vendi i epidemisë, duke menduar dhe shpresuar se kështu do t‟i shpëtojmë asaj. Me fjalë të tjera, ky hadith nuk dëshmon qartë për shpjegimin tuaj të mësipërm. Ai nuk na ndalon që të dalim nga ai vend për ndonjë shkak tjetër dhe as për ndonjë udhëtim të nevojshëm.
Këtyre u përgjigjemi: Asnjë mjek dhe askush tjetër nuk thotë që njerëzit të lënë krejtësisht lëvizjet e tyre gjatë epidemive dhe të shndërrohen në objekte të palëvizshme. Qëllimi këtu, në fakt, është që lëvizjet të pakësohen sa më shumë që të jetë e mundur. Hadithi flet për atë që kërkon t‟i shpëtojë epidemisë duke ikur, pa patur asnjë arsye tjetër veç kësaj. Por qetësia dhe durimi janë më të dobishëm dhe më të mirë për trupin dhe shpirtin e tij. Ato janë më të mira për mbështetjen dhe besimin e plotë të tij te Zoti i Lartësuar, si dhe janë treguesit më të fortë për durimin dhe kënaqësinë e robit me caktimin e Allahut të Lartësuar. Ndërsa atyre që nuk mund të qëndrojnë pa lëvizur për shkak të punës dhe veprimtarisë së tyre të përditshëm dhe të domosdoshme, si: punëtorët, qiraxhinjtë, udhëtarët, postierët etj., nuk mund t‟u thuhet: „Mos lëvizni nga vendi!‟ Por, këta urdhërohen të reduktojnë lëvizjet e tyre të panevojshme ose ato të bëhen të kontrolluara, në mënyrë që të mos jenë dëmtues dhe përhapës të sëmundjes, duke cenuar kështu veten dhe të tjerët. Prej ndalesës që Pejgamberi (s.a.u.s.) ka bërë për vajtjen në vendin e epidemisë, nxirren mjaft mësime, nga të cilat mund të përmendim. 1. Është detyrë ruajtja dhe marrja e masave për t‟iu shmangur çdo gjëje dëmtuese dhe për të qëndruar larg tyre. 2. Ruajtja e shëndetit është një qëllim për të cilin janë ligjëruar të gjitha masat e mundshme, sepse ajo mundëson një jetë normale dhe të mirë. 3. Është e ndaluar thithja e ajrit apo e lëndëve të dëmshme që sjellin sëmundje. 4. Është e ndaluar përzierja me të sëmurë (pa masa mbrojtëse), sepse kjo shkakton përhapjen e sëmundjes. Në Sunen-in e Ebu Daudit është një hadith merfu, që thotë: “Me të vërtetë, përzierja me të sëmurët (el karfu) sjell shkatërrimin (sëmundje, vdekje).” Ibn Kutejbe thotë se el karfu quhet përzierja me të prekurit nga sëmundja infektive. 5. Ruajtja e trupit dhe e shpirtit nga sëmundjet ngjitëse, por edhe nga besëtytnitë, të cilat dëmtojnë vetëm ata njerëz që u besojnë atyre. Me fjalë të tjera, Pejgamberi (s.a.u.s.), kur na ndaloi që të hyjmë në vendin e epidemisë, në të vërtetë na udhëzoi për masat që duhet të marrim për t‟u ruajtur nga çdo gjë e dëmshme dhe për t‟i prerë rrugën çdo shkaku që sjell shkatërrim. Ndërsa ndalesa për të mos dalë prej atij vendi pas përhapjes së epidemisë në të, është një udhëzim për të kultivuar mbështetjen dhe besimin e plotë në Allah, pranimin, dorëzimin dhe lënien e çështjeve me kënaqësi në dorën e Zotit. I pari është një edukim për t‟u ruajtur nga çdo gjë e dëmshme, ndërsa i dyti është mësim për të pranuar me kënaqësi caktimin e Zotit, duke e lënë çështjen në dorën e Tij.
Një hadith i saktë thotë se Omer ibn Hatabi u nis drejt Shamit dhe, gjatë rrugës, pikërisht në Sarg,1 u takua me Ebu Ubejde ibn Xherahin dhe shpurën e tij. Ata e njoftuan se në Sham kishte rënë një epidemi. Atëherë, njerëzit (ushtria muslimane) ranë në kundërshtim: a të hynin atje apo jo? Omeri i tha Ibn Abasit: “Më thirr muhaxhirët më të vjetër!” Ibn Abasi tregon e thotë: “Unë i ftova dhe ai u këshillua me ta rreth epidemisë që kishte goditur Shamin dhe mundësisë për të hyrë në të. Ata patën mendime të ndryshme. Disa thoshin: “Ne jemi nisur me një qëllim, dhe nuk e shohim me vend që të kthehemi pas.” Të tjerët thoshin: “Me vete ke një pjesë të madhe të sahabëve të Profetit (s.a.u.s.), dhe nuk e shohim me vend që të futesh në atë vend, ku ka rënë një epidemi.” Pasi i dëgjoi, Omeri u tha të largoheshin dhe urdhëroi që t‟i paraqiteshin ensarët, dhe unë (thotë Ibn Abasi) i ftova ata. Pasi ai u kërkoi mendim për çështjen, edhe këta patën të njëjtat mendime si muhaxhirët. Pasi edhe këta u larguan, Omeri kërkoi që të hynin pleqësia dhe të urtët e kurejshëve, pra ata që pranuan Islamin pas çlirimit të Mekës. Unë i ftova ata dhe, pasi u kërkua mendimi i tyre, ata, unanimisht e pa asnjë kundërshtim, dhanë mendimin që të ktheheshin menjëherë pas dhe të mos i afroheshin asaj epidemie. Si rrjedhojë, Omeri njoftoi njerëzit se në mëngjes do të niste udhëtimi i kthimit. Ebu Ubejde ibn Xherahi iu drejtua Omerit dhe i tha: “O Prijësi i besimtarëve! A po ikën (duke dashur të shpëtosh) nga caktimi i Allahut?!” Omeri iu përgjigj: “Ah, sikur ta thoshte dikush tjetër këtë fjalë, o Ebu Ubejde! Po, ne po ikim nga kaderi i Allahut, për të shkuar po në kaderin e Allahut të Lartësuar! Përfytyro sikur ke deve që dëshiron t‟i kullotësh dhe para teje ke dy lugina: një të gjelbëruar dhe një tjetër të thatë dhe
Source link